Fundacja

Święta Jadwiga Królowa

Św. Jadwiga była trzecią i najmłodszą córką króla Węgier i Polski, Ludwika Andegaweńskiego i Elżbiety Bośniackiej. Urodziła się prawdopodobnie 18 lutego 1374 r. Rodzice planowali dla Jadwigi małżeństwo z Wilhelmem Habsburgiem. Dzieci połączono warunkowym ślubem w 1378 r., by go dopełnić w ich wieku dojrzałym
Po śmierci Ludwika Węgierskiego w 1382 r. Węgrzy ogłosili królową córkę Elżbiety, Marię. Natomiast Polacy zaprosili na swój tron Jadwigę.
Elżbieta zgodziła się na to w nadziei, że Jadwiga poślubi Wilhelma, który w ten sposób automatycznie zostanie królem Polski. Jednak panowie
polscy nie chcieli się na to zgodzić wobec o wiele korzystniejszej perspektywy połączenia Polski unią z Litwą.

16 października 1384 r. arcybiskup gnieźnieński Bodzanta dokonał koronacji Jadwigi. 15 lutego 1386 r. na Wawel przybył Jagiełło i tego dnia odbył się jego chrzest, zaś trzy dni później Jadwiga poślubiła Jagiełłę w katedrze krakowskiej. Tam również 4 marca odbyła się koronacja Jagiełły na króla polskiego. Jagiełło miał wówczas 35 lat, Jadwiga - 12.

Jagiełło bardzo pragnął mieć potomka, który by zapewnił ciągłość jego rodu na tronie polskim. Kiedy więc Jadwiga została matką, zapanowała wielka radość na dworze królewskim. Dnia 22 marca 1399 roku Jadwiga urodziła córkę, której na Chrzcie nadano imiona: Elżbieta Bonifacja na cześć matki Królowej Jadwigi i papieża Bonifacego IX. Po trzech tygodniach jednak dziecko zmarło, a niebawem zmarła też matka. Zasnęła w Panu 17 lipca 1399 r., w wieku 25 lat, okrywając naród polski żałobą.

Znane są liczne dzieła dobroczynne św. Jadwigi - fundacja psałterzystów dla katedry na Wawelu, nadania dla szpitali i klasztorów dominikanów we Lwowie i Sandomierzu oraz cystersów w Koprzywnicy, a także jej troska o ubogich, pokrzywdzonych i skazańców. Sprowadziła do Krakowa karmelitów i benedyktynów słowiańskich z Pragi. Była krzewicielką pokoju w swym otoczeniu i na scenie politycznej.

Do najpilniejszych trosk Jadwigi należało odnowienie Akademii Krakowskiej. Założył ją jako drugą w środkowej Europie Kazimierz Wielki w 1364 r. Jednak za rządów Ludwika Węgierskiego upadła. Jadwiga oddała wszystkie swoje klejnoty na jej odnowienie. Wystarała się także u Stolicy Apostolskiej o zezwolenie na jej dalsze prowadzenie i rozbudowę. W grobowcu jej znaleziono w 1887 r. jedynie drewniane berło i imitację korony. Akademię otwarto po jej śmierci w 1400 r.

Dała też podstawy intelektualne Kościołowi w Rzeczypospolitej. Jej duchowość, inspirowana przez nurt „devotio moderna”, cechowała się ścisłym związkiem życia czynnego i kontemplacyjnego, według słów jakie miał do niej wypowiedzieć Chrystus z wawelskiego krucyfiksu: “Czyń, co widzisz”. Sprawowanie władzy pojmowała jako służbę. Często posługiwała się emblematem będącym plecionką gotyckich liter "MM", które oznaczały syntezę postaw ewangelicznych sióstr Marii i Marty. Jej życie mistyczne i apostolskie, małżeńskie i dworskie tworzyło harmonijną jedność budzącą podziw u ludzi różnych kultur i epok.

Przez stulecia trwał szeroki kult Królowej Jadwigi, długo nie zatwierdzany oficjalnie. W 1426 r. arcybiskup gnieźnieński Wojciech Jastrzębiec wydał polecenie rozpoczęcia formalnego procesu kanonicznego. W wydanym przez siebie dekrecie powołuje się na to, że był kiedyś jej kanclerzem, a więc znał ją osobiście. Oto, co pisze o Jadwidze: „z doświadczenia wiemy, że spełniała przeróżne uczynki miłosierdzia, cierpliwości, postów, czuwań oraz innych niezliczonych dzieł pobożnych”. Wcześnie rozpoczęto więc starania o kanonizację, jednak w ciągu wieków napotykano na liczne trudności. Królowa Jadwiga została beatyfikowana 8 czerwca 1979 r., a kanonizowana dokładnie 18 lat później przez Jana Pawła II.


Opracował: Krzysztof Smykowski